Ook elders in het land zorgde stikstof voor veel ophef. Maar wat is stikstof nu precies? Waarom is het een probleem? En wat betekent dit voor de Ring Utrecht?
Wat is stikstof?
Stikstof is een kleur- en reukloos gas. Ongeveer 78% van alle lucht om ons heen bestaat uit stikstof.
Is stikstof schadelijk?
Ja en nee. Stikstof zelf is niet schadelijk voor mens of milieu. Maar in combinatie met zuurstof of waterstof, is stikstof dat wél. Deze combinaties noemen we stikstofoxiden (stikstof met zuurstof) en ammoniak (stikstof met waterstof). Stikstofoxiden ontstaan vooral door uitlaatgassen en industrie. Ammoniak komt voornamelijk voort uit veeteelt. U leest hier meer over op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Deze stikstofoxiden en ammoniak komen via de lucht of via neerslag terecht in de natuur. Dat is niet direct slecht, omdat veel planten er beter door gaan groeien. Stikstof wordt pas een probleem als er te veel van is. Sommige planten groeien dan heel goed, maar verdrukken daardoor planten die beter gedijen op voedselarme grond. Heide wordt zo bijvoorbeeld overgenomen door grasland. En dat gaat ten koste van de biodiversiteit. Ook dieren hebben hier last van. Zij kunnen minder voedsel vinden.
Waarom krijgt stikstof nu zoveel aandacht?
Dat komt doordat de Raad van State in mei 2019 de veelgebruikte PAS-regeling heeft afgekeurd. In 2015 werd deze regeling geïntroduceerd door de overheid. Woningbouw- en infraprojecten gebruikten de PAS om stikstofuitstoot te compenseren. Met de PAS konden zij een vergunning krijgen, als er in de toekomst maatregelen genomen zouden worden om de natuur te herstellen. Bijvoorbeeld: als we stráks allemaal in elektrische auto’s rijden, compenseert dat de extra stikstof de we nú uitstoten.
Dat is geen solide onderbouwing, vond de Raad van State. Daarom werd deze methode afgekeurd. De PAS-regeling is volgens de Raad van State in strijd met Europese regels. Het gevolg is dat bouw- en infraprojecten pas mogen starten, als nu al concreet is hoe de uitstoot van stikstof wordt gecompenseerd.
Wat betekent de stikstofproblematiek voor de aanpassing van de A27/A12 Ring Utrecht?
Nadat de PAS-regeling niet meer gebruikt mocht worden, is het Tracébesluit A27/A12 Ring Utrecht vernietigd door de Raad van State. De voorbereidende werkzaamheden die al in gang waren gezet, werden daarom stopgezet op 17 juli 2019. Of en hoe verder, dat was niet direct duidelijk. Ook andere grote woningbouw- en infraprojecten werden stilgelegd.
Op 13 november 2019 maakte het kabinet bekend maatregelen te nemen om de neerslag van stikstof op korte termijn te verminderen. Een belangrijke maatregel was het overdag verlagen van de maximumsnelheid op snelwegen naar 100 km/u. Hierdoor konden 7 grote infraprojecten, waaronder de A27/A12 Ring Utrecht, weer worden opgepakt.
Het tracébesluit voor de aanpassing A27/A12 Ring Utrecht is op 17 november 2020 vastgesteld en lag tot en met 13 januari 2021 ter inzage. De Raad van State doet op een later moment uitspraak over de ingediende beroepen.